Kanpoko itxurak barruko osasunaren berri ematen du askotan. Emakumeentzako hainbat aholku eta ohar dira ondorengoak.
Ilea, azala, azazkalak, begiak… Zure kanpoko itxurak barruko zure osasunaren berri ematen du. Horregatik, aldaketei adi egotea eta aldian behin zure gorputza aztertzea oso lagungarri gertatuko zaizkizu gaitz garrantzitsu asko garaiz atzemateko.
1. Egin kasu orinei
Uda partean erraz erretzen al zara? Orin asko al dauzkazu? Ba al da zure familian azaleko minbiziaren edo melanomaren aurrekinik? Galdera horiei baietz erantzun badiezu, arreta handiz zaindu behar duzu zure larruazala, melanoma bat izateko arrisku handiagoa duten pertsonen artean egon zintezke-eta. Horretarako, azalaren auto-azterketa egitea komeni da, lesiorik edo normala ez den zerbait agertzen ote den ikusteko. Eta gorputzean dauzkazun orinetakoren batek itxura asimetrikoa hartzen badu, edo ertzak irregularrak bihurtzen badira, kolore ez-homogeneoa, tamaina handitzen badu (6 mm-tik gorako diametroa) edo eboluzioan aldaketak baditu, onena dermatologoarengana joatea da.
2. Aztertu zure bularra
Hileroko zure autoazterketan bularrean koskorren bat, edo bularretik jarioren bat isurtzen dela, edo bestelako alterazioren bat sumatu baduzu…. Ez larritu, baina zoaz ginekologoarengana. Noduluen artean usuenak kisteak eta fibroadenomak dira, emakume gazteen artean oso ohizkoak diren lesio onaireak, eta, bestetik, mastitisak daude, infekzio onaireak hauek ere. Prozesu horiek guztiak onaireak diren arren, komeni da medikuarengana joatea, edozein alterazio modu goiztiarrean detektatzeko probarik egin behar den ala ez erabaki dezan.
3. Begira iezaiozu ileari
Ilea luxu bat da. Ez dauka apaintzekoa beste funtziorik, baina adi, horrek ez du esan nahi gure gorputzak jasaten dituen aldaketak ilean islatzen ez direnik. Izan ere, egoera berezi batzuetan, gure ilearen itxurak osasunari buruzko informazio asko emango baitigu. Ilea erortzea gauza normaltzat jo dezakegu, pertsona bakoitzaren muga eta neurrien barruan gertatzen den bitartean, baina galerak atentzioa deitzen digunean, kontuz, zerbait ez dabilela ondo adieraz dezakeelako. Ilea (gehiegi) erortzearen arrazoi usuenetakoa estresa da, edo baita dieta desegokia ere. Denbora laburrean asko argaltzeak ilea erortzea errazten du, eta gauza bera gertatzen da ume batez erditu ostean ere. Baina ilea erortzeak izan ditzake arrazoi medikoak (anemia ferropenikoa, obulutegiko alterazioak edo tiroideko arazoak, nagusiak aipatzearren).
4. Zer itxura du zure mihiak?
Herri-usadio zaharrak dioen bezala, mihi gainean kapa zuri bat agertzeak enpatxua adierazten du. Hala ere, koloreari begiratzea baino garrantzitsuagoa da mihiak itxura normala duela ziurtatzea. Mihia puztuta badago eta molestiak nabaritzen badituzu, zoaz medikuarengana. Asko izan daitezke mihian alterazioak eragiten dituzten gaitzak: nutrizioaren defizita, burdina edo azido folikoaren eskasia, infekzioak (Candidiasia, adibidez) edo arazo digestiboak (urdail/hestegorriko errefluxua dagoenean, urdaileko azidoen etengabeko berrahoratzeak mihia erasaten du, bere azalera leunduz).
5. Azazkal hauskorrak
Azazkalak erraz hausten al zaizkizu? Eta zeharkako arrasto zuriak ateratzen al zaizkizu azkazaletan? Horrela bada, dieta gehiago zaindu behar duzu, bitaminaren baten eskasia izan baitaiteke sintoma horien arrazoia. Eta aurrekoez gain nekea sentitzen baduzu, zoaz medikuarengana, giltzurrunetako arazoren bat izan daitekeelako. Azazkal hauskorrak eta arrasto zuriak gerta daitezke giltzurrunek ez dituztelako gernuko proteinak behar bezala iragazten.
1. Egin kasu orinei
Uda partean erraz erretzen al zara? Orin asko al dauzkazu? Ba al da zure familian azaleko minbiziaren edo melanomaren aurrekinik? Galdera horiei baietz erantzun badiezu, arreta handiz zaindu behar duzu zure larruazala, melanoma bat izateko arrisku handiagoa duten pertsonen artean egon zintezke-eta. Horretarako, azalaren auto-azterketa egitea komeni da, lesiorik edo normala ez den zerbait agertzen ote den ikusteko. Eta gorputzean dauzkazun orinetakoren batek itxura asimetrikoa hartzen badu, edo ertzak irregularrak bihurtzen badira, kolore ez-homogeneoa, tamaina handitzen badu (6 mm-tik gorako diametroa) edo eboluzioan aldaketak baditu, onena dermatologoarengana joatea da.
2. Aztertu zure bularra
Hileroko zure autoazterketan bularrean koskorren bat, edo bularretik jarioren bat isurtzen dela, edo bestelako alterazioren bat sumatu baduzu…. Ez larritu, baina zoaz ginekologoarengana. Noduluen artean usuenak kisteak eta fibroadenomak dira, emakume gazteen artean oso ohizkoak diren lesio onaireak, eta, bestetik, mastitisak daude, infekzio onaireak hauek ere. Prozesu horiek guztiak onaireak diren arren, komeni da medikuarengana joatea, edozein alterazio modu goiztiarrean detektatzeko probarik egin behar den ala ez erabaki dezan.
3. Begira iezaiozu ileari
Ilea luxu bat da. Ez dauka apaintzekoa beste funtziorik, baina adi, horrek ez du esan nahi gure gorputzak jasaten dituen aldaketak ilean islatzen ez direnik. Izan ere, egoera berezi batzuetan, gure ilearen itxurak osasunari buruzko informazio asko emango baitigu. Ilea erortzea gauza normaltzat jo dezakegu, pertsona bakoitzaren muga eta neurrien barruan gertatzen den bitartean, baina galerak atentzioa deitzen digunean, kontuz, zerbait ez dabilela ondo adieraz dezakeelako. Ilea (gehiegi) erortzearen arrazoi usuenetakoa estresa da, edo baita dieta desegokia ere. Denbora laburrean asko argaltzeak ilea erortzea errazten du, eta gauza bera gertatzen da ume batez erditu ostean ere. Baina ilea erortzeak izan ditzake arrazoi medikoak (anemia ferropenikoa, obulutegiko alterazioak edo tiroideko arazoak, nagusiak aipatzearren).
4. Zer itxura du zure mihiak?
Herri-usadio zaharrak dioen bezala, mihi gainean kapa zuri bat agertzeak enpatxua adierazten du. Hala ere, koloreari begiratzea baino garrantzitsuagoa da mihiak itxura normala duela ziurtatzea. Mihia puztuta badago eta molestiak nabaritzen badituzu, zoaz medikuarengana. Asko izan daitezke mihian alterazioak eragiten dituzten gaitzak: nutrizioaren defizita, burdina edo azido folikoaren eskasia, infekzioak (Candidiasia, adibidez) edo arazo digestiboak (urdail/hestegorriko errefluxua dagoenean, urdaileko azidoen etengabeko berrahoratzeak mihia erasaten du, bere azalera leunduz).
5. Azazkal hauskorrak
Azazkalak erraz hausten al zaizkizu? Eta zeharkako arrasto zuriak ateratzen al zaizkizu azkazaletan? Horrela bada, dieta gehiago zaindu behar duzu, bitaminaren baten eskasia izan baitaiteke sintoma horien arrazoia. Eta aurrekoez gain nekea sentitzen baduzu, zoaz medikuarengana, giltzurrunetako arazoren bat izan daitekeelako. Azazkal hauskorrak eta arrasto zuriak gerta daitezke giltzurrunek ez dituztelako gernuko proteinak behar bezala iragazten.
 |
| Ahoa izaten da maiz gure barnean gertatzen denaren ispilu |
6. Normala baino ile gehiago
Zilborraren eta pubisaren artean agertzen diren ileak etengabe kentzen aritu behar al duzu? Ezin al dituzu kontrolatu aurpegian ateratzen zaizkizunak? Ginekologoarenean ordua hartzeko garaia da. Gehiegizko ile horiek izan daitezke obulutegi polikistikoaren sindromeak eraginak: trastorno horretan hormona maskulino gehiegi sortzen dira, eta horrek pisua gehitzea, ziklo menstrual irregularrak, aknea, eta aurpegian, sabelean, bularrean eta bizkarrean ilea agertzea ekarriko ditu. Hamar emakumetatik batek jasan dezake sindrome hori, eta beharrezkoa da espezialistarengana joatea, antzutasuna eta arazo kardiobaskularrak izateko arriskua handiagoak baitira.
7. Zer diote zure begiek?
Goizean begizuloak diruditen eta atsedena hartu arren erabat desagertzen ez diren mantxekin esnatzen al zara? Agian alergia bat izan daiteke. Erreakzio alergiko batek inflamazioa eragin dezake beheko betazalean, azaleko eritema eta azkurarekin batera. Beste kasu batzuetan, grano horixka bat ager daiteke begi-globoaren barruan, konjuntibaren estromako kolageno-zuntzak eguzki-izpien eraginez endekatu egiten direlako. Molestiak handiak badira, agian operazio kirurgiko bat egitea proposatuko du adituak. Prebentzio gisa, UV iragazkiak dituzten eguzkitako betaurrekoak erabiltzea gomendatzen da, izpi ultramoreen kalteak saihesteko.
8. Odolik bai eginkarietan?
Eginkarietan odola agertzearen arrazoia hemorroideak izaten dira kasurik gehienetan (%90 edo gehiagotan). Kasu horietan odola freskoa da, gorria, azken partean agertzen da eta garbitzerakoan komuneko papera zikintzen du. Odol-galtze horrek 3-4 egun iraun ohi du, eta ondoren, normalean, desagertu egiten da. Baina epe normal horretatik aurrera ere jarraitzen badu, behin eta berriz errepikatuz, edo kolorea ilunagoa dela iruditzen bazaizu, edo eginkarietan nahasiagoa dagoela, komuneko urak ere zikinduz, komeni da espezialistarengana joatea, azterketa eta proba osagarriak egin ditzan. Hala ere, ez ahaztu janari batzuk kolorea ematen dietela eginkariei (erremolatxak edo txipiroiek, esaterako).
9. Aho osasuntsu bat
Ahoa da gure barruan gertatzen denaren ispilu. Aho osasuntsuan, oiak arrosa kolorekoak dira. Baina odoletan hasten badira, edo kolore-aldaketak gertatuz gero, onena espezialista batengana jotzea da. Normalean higiene eskasagatik gertatzen dira, edo erraz konpon daitekeen inflamazioren batengatik. Baina izan daiteke elikadura-eskasiaren bat, edo baita arazo kardiobaskularren, osteoporosiaren edo diabetesaren isla.
10. Azaleko garatxoak
Garatxoak giza papilomaren birusak larruazalean eragindako tumoreak dira. Birus batek eragindako arazoak direnez, dermatologoari erakustea komeni da. Hiru eratako garatxoak daude: arruntak, lauak eta oin-zola eta esku-ahurretan agertzen direnak. Beste era batekoak dira ipurdi eta genitaletan kokatzen direnak, pertsona helduetan transmisio sexualeko gaixotasun baten sintomatzat hartzeraino. Horrelakoak agertuz gero, onena ginekologoarengana joatea da.
Jabier Agirre
berria
(2011-03-08)
No hay comentarios:
Publicar un comentario