Sagarra

Egunero jateko modukoa

                   

Euskal Herriko fruiturik estimatuenetako bat da sagarra. 

            

Substantzia interesgarriak

          

Proteinak (%0,3); karbohidratoak (%11,8), haietatik %6 fruktosa; koipea (%0,4); zuntza (%2,3), batez ere disolbagarria (pektina); C bitamina; potasioa; flabonoideak (kertzitina, taninoak), azido organikoak (batez ere malikoa).

        

           

Ezaugarriak

          

Dirudienez, sagarraren onuretako asko kertzitinari zor zaio, substantzia antioxidatzailea eta antiunflamatorioa baita. 1997an Finlandian Helsinkiko Osasunaren Institutu Nazionalean eginiko ikerketa batean, jakin zuten sagar gehien jaten zuten gizonek arrisku gutxiago zutela biriketako minbizia izateko; gainera, ikertzaileek adierazi zuten sagarrak koloneko eta azaleko tumoreak prebenitzen zituela.

Pektina zuntz begetala da, uretan disolbagarria. Hesteetan funtzio garrantzitsuak betetzen ditu: libratzen laguntzen du, eta idorreria prebenitzen; behazun azidoei eragiten dienez, odoleko azukrea behean atxikitzen du, eta hori ona da, diabetikoentzat ez ezik, azukre beheraldi pasakorrak (hipogluzemia erreaktiboa) izaten dutenentzat ere. Gainera, pektinak pilatuz joaten diren toxiko garrantzitsu batzuk harrapatzen ditu, hala nola metal astunak (beruna, merkurioa).

Sagarraren fitokimiko interesgarriak mamian eta azalean daude, baina azalak erruz ditu, eta hala adierazi zuten zientzialari estatubatuar batzuek 2000.urtean Nature aldizkarian. Haien ikerlanaren arabera, sagarraren azalak eragin handia du koloneko tumore zelulen kontra. Sagarrak minbiziaren kontra duen eragina, dirudienez, zenbait osagairen sinergiari zor zaio: kertzitina, beste flabonoide batzuk eta pektina. Japoniako ikertzaile batzuek 1995ean argitaratu zuten pektinak animalietan geldiarazi egiten duela koloneko minbiziaren garapena.
                  

                             

Sagarra ona da bihotz-hodietako gaitzik, hau da, bihotzekorik eta iktusik ez izateko (garun infartu eta tronbosiak): pektinak kolesterola gutxitzen du; kertzitinak eta beste flabonoide batzuek kolesterol txarraren oxidazioa eragozten dute, eta C bitaminak ere bai, gordinik hartuz gero; azido folikoak homozisteina urritzen du –bihotz-hodietakoa izateko arrisku faktorea da, kolesterola bezala-. Gainera, potasio-sodio proportzioagatik diuretikoa da, eta horrek tentsio arteriala jaisten laguntzen du.

Tanino asko duenez, sagarrak lehortu egiten du, irasagarrak bezala, baina eragina ez da harena bezain handia. Hori egia da sagar osoaz ari bagara, baina ez zukuez ari bagara, eta are gutxiago industrialez.

Potasio eta boroa –gutxi ezagutzen den mineral bat da- dituenez, sagarrak lagundu dezake kaltzioa eta magnesioa hezurretara eramaten, eta, beraz, ona da osteoporosirik ez izateko. Mikrobioen kontrako eragin arina dute bai sagarrak eta bai sagar urak, beharbada kertzitinari eta beste flabonoide batzuei esker; horiek kolonean bat egiten dute azido malikoaren eta gainerako azido organikoen ezaugarri antiseptikoekin.

        

        

Nola erabili

         

Egunean sagar bat edo bi jatea aski da aipaturiko onura horietaz guztiez gozatzeko. Hobe da gordinik jatea, baina erreta eta egosita ere osagai asko aprobetxatzen dira (kertzitina, mineralak). Egostean sorturiko ura ere aprobetxatzekoa da.

Sagarraren azalak eta azalaren ondo-ondoan denak kertzitina eta minbiziaren kontrako beste fotokimiko batzuk dituzte, baina intsektizidak ere izan ditzakete; horregatik, eztabaidagarri izan ohi da zuritzea komeni den edo ez. Sagarrak azal leuna duenez, jatekotan ondo garbitu behar da, ur beroz eta hotzez. Onena, ahal denean behintzat, sagar ekologikoak jatea da, azal eta guzti. Gosetuta egonik mokadu bat egin nahi badugu, sagarra ona da hozka jateko: goizeko motelaldia saihesten laguntzen du, eta ona da pisu arazoak eta jateko konpultsioa izanez gero. Horretarako, zukuak ez du balio.

            

          

Arriskuak

          

Ez da komeni haurrek sagar ur asko hartzea; batzuetan, beherakoa ekartzen du sagar zukuak hartzeak (gehienetan ontziratuak). Holandako ikerketa batean, ohartu ziren zukua uherra izan ez dadin egiten duten prozesu industrialaren ondorioz handitu egiten dela monosakaridoen kontzentrazioa; dirudienez, horiek, fruktosarekin eta sorbitolarekin nahasirik, sagarraren balio laxantea handitzen dute. Sagar ura gehiegi oxidatu eta marroi jartzen bada, substantzia mutagenoak sortzen dira, baina ez da jakina horrek zer eragin duen. Haziek azido zianhidrikoa dute.